Dân tộc CƠ TU có khoảng 56.690 người, cư trú tại các huyện Hiên, Giăng (Quảng Nam¹), A Lưới, Nam Đồng (Thừa Thiên-Huế ²). Dân tộc này còn có những tên gọi khác: Ca-tu, Cao, Hạ, Phương, Ca-tang. Tiếng nói của dân tộc CƠ TU thuộc nnóm ngôn ngữ Môn-Khơme³. Đồng bào tin vào Giàng (thần) và cúng tế các Giàng.

    Sinh sống trên vùng Trường Sơn hiếm trở, người CƠ TU trồng cây lương thực theo lối phát rừng làm rây, chọc lỗ tra hạt. Các hoạt động kinh tế khác gồm có chăn nuôi, dệt, đan lát, hái lượm, đánh cá, săn bắn và trao đổi hàng hóa theo cách vật đối vật. Trong làng ngưới CƠ TU, các nếp nhà sàn bố trí theo hình vành khuyên. Ngôi nhà Rông cao, to, đẹp hơn cả, là nơi tiếp khách chung, hội họp, cúng tế, tụ tập chuyện trò vui chơi của cả cộng đồng.

    Theo tập quán trang phục cổ truyền của dân tộc CƠ TU, đàn ông đóng khố, cỏi trần, đàn bà mặc váy áo. Mùa lạnh họ khoác tấm vải quanh mình. Đồ trang sức phổ biến là vòng tay, vòng cổ, khuyên tai. Các phong tục xăm mặt, xăm mình, cưa răng, đàn ông búi tóc sau gáy đã dần được loại bỏ.

    Người CƠ TU theo chế độ phụ hệ, con mang họ theo cha, chỉ con trai mới được thừa hướng gia tài. Mỗi dòng họ người CƠ TU đều có tên gọi riêng, người trong họ phái kiêng cữ một điều nhất định. Lúc sống, dòng họ có trách nhiệm cưu mang, giúp đỡ lẫn nhau, khi chết được chôn cất bên nhau trong bãi mộ chung của làng. Nhà mồ của nguời khá giả làm to và đẹp, được vẽ và chạm khắc tượng cầu kỳ. Ho không có tục cúng giỗ, táo mộ.

    Theo tập tục của người CƠ TU, khi người họ này đã lấy vợ họ kia, thì người họ kia không được lấy vợ họ này, mà phải tìm ở họ khác. Tập tục người CƠ TU cho phép khi chồng chết, vợ có thế lấy anh em chồng, khi vợ chết, chồng có thế lấy em hay chị vợ.

    Việc kết hôn thường mang tính gả bán, và sau lễ cưói cô dâu đến ở nhà chồng. Chế độ  một vợ một chồng phổ biến, nhưng cũng có một số nguời khá giả lấy hai vợ.

    Hàng năm, người CO TU có nhiều lễ cúng lớn, nhỏ nhằm cầu xin các thần linh phù hộ mọi sự may mắn, tốt lành, nhất là đổi với việc làm rẫy. Nhiều lễ cúng của từng gia đình, nhưng cũng có các lễ cúng của làng, đặc biệt là lễ đâm trâu do cả làng thực hiện.

Bản làng dân tộc CƠ TU (Nguồn: Thông Tấn Xã Việt Nam)

MỜI XEM:
◊  CỘNG ĐỒNG 54 Dân tộc Việt Nam – Phần 1.
◊  Người BA NA trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người BỐ Y trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người BRÂU trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người BRU-VÂN KIỀU trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CHƠ RO trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CHĂM trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CHỨT trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CỐNG trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CƠ HO trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người GIẤY trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CỜ LAO trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người DAO trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.

MỜI XEM THÊM:
◊ English version (en-VersiGoo): The BRAU Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The BO Y Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The BA NA Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The BRU-VAN KIEU Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CHO RO Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CHAM Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CHUT Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CONG Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CO HO Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CO LAO Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The DAO Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The GIAY Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The GIA RAI Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The COMMUNITY of  54 Ethnic Groups in Vietnam – Section 1.
◊  English version (en-VersiGoo): The COMMUNITY of  54 Ethnic Groups in Vietnam – Section 2.
◊  v.v…

CHÚ THÍCH:
¹ :  … đang cập nhật…

BAN TU THƯ
07 /2020

GHI CHÚ:
◊  Nguồn văn liệu và hình ảnh: 54 Dân tộc Việt Nam, NXB. Thông Tấn, 2008.
◊  Các chú thích bổ sung và chữ nghiêng do Ban Tu Thư – thanhdiavietnamhoc.com thiết lập.