Dân tộc SÁN DÌU có khoảng 140.629 người, phân bố ở miền trung du thuộc các tỉnh Quảng Ninh¹, Bắc Giang², Phú Thọ³, Bắc Cạn⁴, Thái Nguyên⁵ và Tuyên Quang⁶. Người SÁN DÌU còn có tên gọi khác là Sán Déo, Trại, Trại Đất, Mán Quằn cộc.

     Tiếng SÁN DÌU thuộc nhóm ngôn ngữ Hán.

    Người SÁN DÌU chủ yếu làm ruộng nước, có một phần nương, soi, bãi. Thêm vào đó, còn có chăn nuôi, khai thác lâm sản, đánh bắt và nuôi thả cá, làm gạch ngói, rèn, đan lát.. Từ lâu đời, người SÁN DÌU đã sáng tạo ra chiếc xe quệt dùng trâu kéo để vận chuyển.

    Hàng ngày người SÁN DÌU ăn cá cơm, cháo, đồ giải khát thông thường trong các gia đình là cháo hoa. Hiện nay, trang phục của người SÁN DÌU đã đổi thay nhiều, gần giống trang phục người Việt. Phụ nữ SÁN DÌU có tập quán ăn trầu và thường mang theo mình chiếc túi vải đựng trầu hình múi buởi có thêu nhiều hoa văn sặc sỡ, và kèm theo là con dao bổ cau có bao bằng gỗ được chạm khắc trang trí đẹp.

    Người SÁN DÌU ở thành từng chòm xóm nhỏ. Họ ở nhà trệt, mái lợp rạ, hoặc tranh, ngói, tường trình hoặc xây bằng gạch mộc. Trong nhà, người chồng (cha) là chủ gia đình, con theo họ cha, con trai được thừa hưởng gia tài. Cha mẹ quyết định việc cưới gả cho con. Con trai con gái phải được xem số, so tuổi trước khi quyết định việc kết hôn.

    Việc ma chay cũng qua nhiều lễ thức. Sau 3 năm, người chết được bóc cốt-cải táng và đây là một dip vui. Người SÁN DÌU thờ cúng tổ tiên, Táo quân, thổ thần, nhiều nhà lập bàn thờ bà Mụ bảo hộ trẻ con… Trong một năm, họ có các lễ: Thượng điền, hạ điền, cơm mới, cầu đảo, v.v… gắn theo chu kỳ sản xuất. Họ còn thờ cả Phật Bà Quan Âm, Tam Thánh, tổ sư của mình nữa.

    Thơ ca dân gian của người SÁN DÌU phong phú, việc dùng thơ ca trong sinh hoạt hát đối nam nữ (soọng cô) rất phổ biến. Truyện kể, chủ yếu truyện thơ, khá đặc sắc. Các điệu nhảy múa thường xuất hiện trang đám ma. Nhạc cụ có tù và, kèn, trống, sáo, thanh la, não bạt cũng để phục vụ nghi lễ tôn giáo. Nhiều trò chơi cúủa dân tộc được đồng bào ưa thích là: đi cà kheo, đánh khăng, đánh cầu, kéo co…

MỜI XEM:
◊  CỘNG ĐỒNG 54 Dân tộc Việt Nam – Phần 1.
◊  Người BA NA trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người BỐ Y trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người BRÂU trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người BRU-VÂN KIỀU trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CHƠ RO trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CHĂM trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CHỨT trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CỐNG trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CƠ HO trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người GIẤY trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CỜ LAO trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người DAO trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.

MỜI XEM THÊM:
◊ English version (en-VersiGoo): The BRAU Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The BO Y Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The BA NA Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The BRU-VAN KIEU Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CHO RO Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CHAM Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CHUT Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CONG Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CO HO Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CO LAO Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The DAO Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The GIAY Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The GIA RAI Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The HOA Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The KHANG Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The KHMER Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The COMMUNITY of  54 Ethnic Groups in Vietnam – Section 1.
◊  English version (en-VersiGoo): The COMMUNITY of  54 Ethnic Groups in Vietnam – Section 2.
◊  v.v…

CHÚ THÍCH:
¹ :  … đang cập nhật…

BAN TU THƯ
09 /2020

GHI CHÚ:
◊  Nguồn văn liệu và hình ảnh: 54 Dân tộc Việt Nam, NXB. Thông Tấn, 2008.
◊  Các chú thích bổ sung và chữ nghiêng do Ban Tu Thư – thanhdiavietnamhoc.com thiết lập.