Dân tộc THÁI có khoảng 1.449.084 người, sinh sống tập trung tại các tỉnh Lai Châu¹, Điện Biên², Sơn La³, Hòa Bình⁴, Thanh Hoá⁵, Nghệ An⁶… Người THÁI còn có tên gọi là Táy và bao gồm các nhóm Táy Đăm, Táy Khao, Tày Mười, Tày Thanh, Hàng Tống Pu Thay, Thổ Đà Bắc. Tiếng THÁI thuộc nhóm ngôn ngữ Tày-Thái⁷.

    Người THÁI có nhiều kinh nghiệm đắp phai, đào mương, dựng cọn, bắc máng lấy nước làm ruộng. Lúa nước là nguồn lương thực chính, đặc biệt là lúa nếp. Người THÁI cũng làm nương để trồng lúa, hoa màu và nhiều thứ cây khác. Từng gia đình chăn nuôi gia súc, gia cầm, đan lát, dệt vải, một số nơi làm đồ gốm… Sản phẩm nổi tiếng của người THÁI là vải thổ cẩm, với những hoa văn đặc sắc, màu sắc hài hòa, bền đẹp.

    Mấy chục năm gần đây, nam giới người THÁI mặc Âu phục khá phổ biến, nhưng phụ nữ vẫn gắn bó vói bộ áo, váy, khăn cùng lối trang sức theo truyền thống dân tộc.

    Người THÁI ở nhà sàn, mỗi bản thường có khoảrg 40-50 nóc nhà kề bên nhau. Người THÁI ĐEN thường tạo dáng mái nhà hình mai rùa, trang trí trên hai đầu nóc nhà bằng những khau cút được làm theo phong tục từ xưa truyền lại. Người THÁI có tục ở rể, vài năm sau, khi đôi vợ chồng đã có con mới về ở bên nhà chồng. Phụ nữ THÁI ĐEN khi đã có chồng đều phải cấu tóc lên đỉnh đầu.

    Đồng bào quan niệm con người chết là tiếp tục “sống” ở thế giới bên kia. Vì vậy, đám ma là lễ tiễn người chết về với tổ tiên ỏở “mường trời’. Người THÁI có nhiều họ, mỗi họ thường có những quy định kiêng kỵ khác nhau. Họ Lò không ăn thịt chim Táng Lò. Họ Quàng kiêng con hổ… Đồng bào THÁI thờ cúng tổ tiên, cúng trời đất, cúng bản mường. Gắn liền với sản xuất là những lễ nghi cầu mùa. Mở đầu hàng năm bằng lễ đón tiếng sấm năm mới.

    Thần thoại, cổ tích, truyền thuyết, truyện thơ, ca dao… là những vốn quý báu của văn học cổ truyền người THÁI. Những tác phẩm thơ ca nổi tiếng của đồng bào THÁI là “Xống chụ xon xao”, “Khun Lú, Nàng ứa”. Người THÁI sớm có chữ viết nên nhiều vốn cổ trường ca luật tục, đưọc ghi chép lại trên giấy bản và lá buông. Đồng bào rất thích ca hát đặc biệt là khắp. Khắp là lối ngâm thơ hoặc hát theo lớ thơ, có thể đệm đàn và múa. Họ có nhiều điệu xoè rất nổi tiếng. Hạn khuống ném còn là hai đặc trung văn hóa nổi tiếng của người THÁI.

MỜI XEM:
◊  CỘNG ĐỒNG 54 Dân tộc Việt Nam – Phần 1.
◊  Người BA NA trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người BỐ Y trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người BRÂU trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người BRU-VÂN KIỀU trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CHƠ RO trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CHĂM trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CHỨT trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CỐNG trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CƠ HO trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người GIẤY trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người CỜ LAO trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.
◊  Người DAO trong Cộng đồng 54 Dân tộc anh em Việt Nam.

MỜI XEM THÊM:
◊ English version (en-VersiGoo): The BRAU Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The BO Y Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The BA NA Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The BRU-VAN KIEU Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CHO RO Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CHAM Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CHUT Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CONG Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CO HO Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊ English version (en-VersiGoo): The CO LAO Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The DAO Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The GIAY Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The GIA RAI Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The HOA Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The KHANG Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The KHMER Community of 54 Ethnic Groups in Vietnam.
◊  English version (en-VersiGoo): The COMMUNITY of  54 Ethnic Groups in Vietnam – Section 1.
◊  English version (en-VersiGoo): The COMMUNITY of  54 Ethnic Groups in Vietnam – Section 2.
◊  v.v…

CHÚ THÍCH:
¹ :  … đang cập nhật…

BAN TU THƯ
09 /2020

GHI CHÚ:
◊  Nguồn văn liệu và hình ảnh: 54 Dân tộc Việt Nam, NXB. Thông Tấn, 2008.
◊  Các chú thích bổ sung và chữ nghiêng do Ban Tu Thư – thanhdiavietnamhoc.com thiết lập.