Nhà Quân sư TÔN TẨN

Nhà Quân sư TÔN TẨN

    TÔN TẪN hay  孫臏 (Phồn thể),  孙膑 (Giản thể),  Sūn Bìn  (Bính âm Hán ngữ)(382 TCN – 316 TCN, Sơn Đông), người nước Tề, là một quân sư, chỉ huy quân sự nổi tiếng thời Chiến Quốc. Tôn Tẫn là cháu của Tôn Tử, cùng với Bàng Quyên – bạn học môn Binh pháp của Quỷ Cốc Tử.

    Bàng Quyên vì ham công danh phú quý nên xin Quỷ Cốc tiên sinh xuống núi trước để làm quan nước Ngụy. Quyên tự cho mình không giỏi bằng Tôn Tẫn – nên để triệt hạ bạn học – đã cho người mời Tôn Tẫn đến nước Ngụy, rồi vu tội khiến Tôn Tẫn bị chặt xương hai đầu gối và thích lên mặt để Tôn Tẫn không thể ra làm tướng (theo sách Sử ký Tư Mã Thiên thiên Tôn Tử Ngô Khởi liệt truyện). “Tôn Tẫn giả điên thoát nạn, Bàng Quyên bại trận Quế Lăng(theo Tiểu thuyết Đông Chu liệt quốc, hồi 88).

    Biết tin sứ giả nước Tề đến đất Lương (nước Ngụy, năm 366 TCN), Tôn Tẫn lén đến gặp và thuyết phục sứ giả. Sứ giả nước Tề mang trộm Tôn Tẫn lên xe về nước Tề. Tôn Tẫn trở thành thượng khách của tướng Điền Kỵ và được tâu với Tề Uy Vương mà phong Tôn Tẫn làm thầy.

     Sau khi giúp nước Tề (Nước Tề thời Chiến Quốc nay là tỉnh Sơn Đông), Tôn Tẫn sống ẩn dật và viết cuốn Binh pháp Tôn Tẫn nổi tiếng.

Kế “vây Ngụy cứu Triệu

    Đại tướng Bàng Quyên (Ngụy Huệ vương phong) dẫn quân Nguỵ đánh nước Triệu. Vua nước Triệu đã cầu cứu nước Tề. Nghe theo kế “vây Ngụy cứu Triệu” (圍 魏 救 趙) của Tôn Tẫn, tướng Điền Kỵ thay vì cứu nước Triệu lại dẫn quân tiến đánh Đại Lương (kinh đô nước Ngụy, năm 353 TCN). Bàng Quyên phải ngừng tấn công nước Triệu để quay về cứu nước Nguỵ, rồi bị quân của Điền Kỵ đánh bại (trận Quế Lăng) và bắt giam. Tôn Tẫn nể tình bạn học xưa nên đã tha chết cho Bàng Quyên và thả ông ta về nước Ngụy.

Kế “Rút bếp – Dĩ lợi động chi”

    Ngụy vương lại sai Bàng Quyên đem quân đánh nước Tề (năm 341 TCN). Tôn Tẫn dùng kế Rút bếp (ngày hôm sau làm ít bếp ở doanh trại hơn so với ngày hôm trước, ngày đầu 10 vạn cái, ngày hôm sau còn 5 vạn cái và đến hôm sau nữa còn 3 vạn cái). Bàng Quyên tưởng rằng quân Tề vì sợ hãi nên bỏ trốn quá nửa, nên đã bỏ Bộ binh mà chỉ mang theo Khinh binh và thúc quân bất chấp mỏi mệt ngày đêm đuổi theo quân Tề. Tôn Tẫn bày binh với cung tên mai phục đánh úp quân Ngụyđường Mã Lăng (馬 陵, Tây Nam huyện Phạm, Hà Nam ngày nay) – một đường hẹp hiểm trở ở hai bên, dễ mai phục, khó lui quân. Quân của Tôn Tẫn sơn trắng các thân cây và ghi chữ: “Bàng Quyên chết ở dưới cây này!”. Bàng Quyên cùng tinh binh bị lừa vào rọ lúc nửa đêm; Bàng Quyên sai đốt lửa để đọc thấy chữ. Quân của Tôn Tẫn bắn tên tới tấp vào quân Ngụy. Bàng Quyên lực kiệt sức bèn tự đâm cổ chết và than rằng : “Thế là ta làm cái thằng ấy nổi danh! 遂 叫 豎 子 成 名, Toại khiếu thụ tử thành danh”. Chiến thuật mai phục của Tôn TẫnMã Lăng được coi là một ví dụ nổi tiếng – “Dĩ lợi động chi, dĩ tốt đãi chi” 以 利 動 之,以 卒 待 之 (dùng lợi mà dụ địch tiến, trọng binh mai phục quân thù) (sách Binh pháp Tôn Tử).

BAN TU THƯ
03 /2022

(Visited 353 times, 1 visits today)