BAN TU THƯ1
Viện Nghiên cứu Việt Nam học
Theo Đề án “Phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển đến năm 2030 – tầm nhìn đến năm 2045” (đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt) thì Khánh Hòa là một trung tâm nuôi cá biển quy mô công nghiệp lớn nhất ở Việt Nam. Việc nuôi cá biển bằng lồng tròn HDPE (vật liệu ống nhựa chuyên dụng) có trang bị các thiết bị công nghệ thông minh tại xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh, hay tại vịnh Vân Phong2, Phú Yên, Khánh Hoà, hay việc thực hiện Dự án “Thí điểm nuôi trồng hải sản đảo Ðá Tây” huyện Trường Sa, v.v. thực hiện do các Công ty Ngọc Trai (năm 2000), Công ty Majine Fams ASA (Na Uy, 2006), Hải đoàn 129 (Quân cảng Sài Gòn – Quân chủng Hải quân 2007), Công ty Australis VN 3 (năm 2021), …
Việc nuôi cá qui mô công nghiệp sử dụng lồng lớn – lồng 4-5 tấn/neo bê tông neo cố định – với mỗi giàn lưới nặng hàng tấn, cần phải có tàu lớn có gắn cần cẩu để thực hiện các thao tác cần thiết. Thời gian đầu khi đặt lồng mới xuống biển và cố định vào hệ thống neo hay thả lưới,… cần có tàu lớn để hoạt động. Còn trong quá trình nuôi thì khoảng sau 1-2 tháng mới cần đến tàu cẩu để thay lưới. Nếu có vài chục lồng hợp lại thì cần đóng 1 tàu lớn, vừa cẩu, vừa vận chuyển cá. Một hộ hoặc một doanh nghiệp nhỏ sẽ rất khó bỏ vốn 3-7 tỷ đồng để đóng một chiếc tàu như vậy. Vì vậy, những hộ hay doanh nghiệp ít vốn cần liên kết để cùng đóng 1 chiếc tàu lớn có thể làm dịch vụ thả neo, thay lưới, kéo lồng. Còn mỗi hộ lẻ thì chỉ cần đóng một chiếc tàu nhỏ trị giá khoảng 100-200 triệu đồng, có đủ sức hoạt động thường xuyên trong nội bộ lồng, bè của mình.
Việc nuôi cá biển bằng lồng lớn thường phải được đặt ở vùng nước sâu có dòng chảy lớn nên nhất thiết phải cần ứng dụng công nghệ cao, sử dụng vật liệu chất lượng, an toàn đối với sức tàn phá của những cơn bão và phải trang bị các thiết bị tự động thông minh. Còn nhớ cơn bão số 12 (năm 2017) khi đổ bộ trực tiếp vào Khánh Hòa đã đánh tan các lồng, bè nuôi trồng thủy sản ở Vạn Ninh, Ninh Hòa, Nha Trang; còn các lồng lớn nuôi cá biển của Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản I ở vịnh Vân Phong thì không bị hư hại gì! ngược lại còn làm “bức tường” chắn cho hàng trăm lồng, bè và tàu hàng trôi dạt trên biển. Những cục neo bê tông ở dưới đáy biển đã đủ sức chịu đựng cho cả hệ thống lồng, sức chịu của lưới nuôi,… (theo lời của KS Phạm Đức Phương, Giám đốc Trung tâm nuôi biển công nghệ cao, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản I).
Mỗi lồng nuôi có chu vi khoảng 120m, số lượng cá ở thời điểm xuất có thể lên đến gần 300 tấn. Hệ thống lồng nuôi này được chia ra từng trại, mỗi trại có 14 lồng. Cá chẽm bố mẹ đẻ trứng, ấp nở cho đến khi được đưa vào lồng nuôi đến khi cân được khoảng 2kg thì mới thu hoạch. Quá trình này kéo dài khoảng 20 tháng. Qua hệ thống camera quan sát và cho cá ăn tự động, các kỹ sư biết chính xác thời gian, liều lượng, sức khỏe và các thông số kỹ thuật cần thiết (theo KS. Phạm Hoàng Long, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản I)
CHÚ GIẢI :
1: Bài viết được thực hiện trên cơ sở video gợi ý của Quý độc giả Đào Văn Soạn ở Phú Yên gửi về cho BTT: Ngắm 50 lồng nuôi cá chẽm siêu hiện đại, thu hoạch 300 tấn cá/lồng.
Nguồn nội dung: Tạp chí Thuỷ sản Việt Nam, Công ty Tép Bạc, Báo Khánh Hoà trực tuyến, …
2: Vùng biển vịnh Vân Phong là vịnh biển lớn nhất của tỉnh Khánh Hòa. Tên cũ của vịnh là vịnh Hòn Khói. Tên mới được đặt từ năm 1825 (triều Minh Mạng) với nhiều cách gọi khác như Vân Phong (雲 峯) đảo, Vân Phong úc (vũng/vịnh), Vân Phong đại hải tấn, Vân Phong tiểu hải tấn, … Vịnh Vân Phông hội đủ mọi điều kiện thích hợp cho việc nuôi cá chẽm và vịnh lại nằm trong sâu, kín gió và nhiệt độ nước biển ở vịnh phù hợp để có thể nuôi cá ở đây quanh năm.
Vịnh Vân Phong có 3 khu vực chính: đảo Cổ Cò (thuộc bán đảo Đầm Môn), đảo Bến Gỏi và bán đảo Hòn Khói. Đảo Cổ Cò (ở phía Đông vịnh Vân Phong) có diện tích mặt nước nhỏ nhưng sâu, được che chắn bởi một số đảo lớn nên kín gió và yên tĩnh. Đảo Bến Gỏi ở phía Bắc có địa tầng nông (chỉ khoảng 2 mét) nên chỉ phù hợp khai thác và phát triển nuôi trồng thủy sản. Bán đảo Hòn Khói ở phía Tây Nam phù hợp cho nghề muối và khai thác khoáng sản để chế tạo vật liệu xây dựng.
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia Liên Hợp Quốc và các nhà nghiên cứu đầu tư phát triển thì vùng vịnh Vân Phong có tiềm năng phát triển du lịch sinh thái hàng đầu ở Châu Á.
2: Công ty Australis VN là một công ty Mỹ đã được nhận Giải thưởng ACE 2021 của Bộ Ngoại giao Hoa kỳ dành cho doanh nghiệp xuất sắc trong Hạng mục đổi mới khí hậu và đã được vinh danh tại Hoa Kỳ. Đây là một trong những công ty nuôi cá biển theo công nghệ Na Uy hiện đại nhất tại Việt Nam hiện nay. Công ty Australis đã bỏ ra nhiều công sức nuôi thử nghiệm hơn 30 loại cá, và cuối cùng đã chọn nuôi cá chẽm tại vùng biển Vân Phong.
Công ty xuất sản phẩm khoảng 10.000 tấn cá /năm với 4 nhà máy gia công chế biến ở Khánh Hòa (sử dụng khoảng 1.000 công nhân). Công ty đang phát triển hệ thống xà lan và một tàu thu hoạch tự động lớn nhất (có thể thu hoạch 200 tấn cá /ngày); mặt khác, công ty còn có kế hoạch xây dựng nhà máy chế biến thủy sản hiện đại tại Khu công nghiệp Ninh Thủy (thị xã Ninh Hòa, năm 2022). Công ty đã mở ra một mô hình nuôi cá đại dương nhiệt đới để hỗ trợ cho việc hình thành một tương lai ổn định (theo lời của Josh Goldman – Giám đốc điều hành công ty). Đây thật sự là một phương thức nuôi trồng hiện đại mang tính khoa học và là một hướng đi đến một tương lai bền vững. Song! cần phải có một quy hoạch vùng nuôi phù hợp để người dân và các doanh nghiệp có thể định hình mức đầu tư, mua sắm tàu thuyền, lồng, lưới chịu được sức tàn phá của gió lớn, sóng biển cao. Quy hoạch cần quy định khoảng cách từ hộ nuôi này với hộ nuôi kia (nên cách nhau 1.000 m). Bài học từ những bè nuôi tôm hùm trên biển Vân Phong, Cam Ranh khi bè của các ngư dân quá sát nhau khiến môi trường nước không được đảm bảo khiến tôm dễ sinh bệnh (theo lời của Joshua Nathan Goldman – Tổng Giám đốc công ty Australis VN).
GHI CHÚ :
◊ Các chữ nghiêng, chữ in, chú giải, hình ảnh minh hoạ và một số ‘hiệu đính nhẹ‘ do Ban Tu Thư vietnamhoc.net thực hiện.
◊ Văn bản gốc có thể xem tại mục “Trao đổi cùng Quý độc giả“: Về TƯƠNG LAI HỌC & một số vấn đề khác.
BAN TU THƯ
5 /2022