Tác giả: THÁI HANH
Viện Nghiên cứu Nghệ thuật.
Nguyên bản: Tiếng Anh
Bản dịch: VersiGoo

   Đất và người Việt Nam đẹp biết bao! Cảnh quan tuyệt đẹp! Tâm hồn đẹp! Sự hiểu biết, yêu thích và sáng tạo cái đẹp bắt nguồn từ đó.

   Chúng tôi vẽ? Trên các đảo xa hay nơi các trận địa pháo, người lính Việt Nam trồng những bông hoa đủ màu sắc để tô điểm cho trận địa. Khoang lái xe tải tuy nhỏ nhưng vẫn có chỗ để ảnh Bác Hồ. Những bông hoa và bức tranh đi cùng họ ra chiến trường. Trong khi cuộc sống xen lẫn những trận chiến khốc liệt và công việc sản xuất khẩn trương, cuộc sống cũng có thể rất chậm rãi và thư thái. Chúng tôi yêu lí tưởng cao đẹp, yêu cuộc sống, yêu hoa, yêu màu, yêu tranh.

   Tình cảm này không chỉ tồn tại cho đến ngày nay, mà đã tồn tại từ lâu đời.

   Biết bao tác phẩm nghệ thuật độc đáo và quý giá của ông cha ta để lại: trống đồng đẹp có khắc chữ, tượng phật được làm tỉ mỉ, tác phẩm chạm khắc xuất sắc, tranh lợn gà sống động. Họ chứng minh rằng họ hiểu, yêu và tạo ra cái đẹp.

   Ông cha ta ngày xưa yêu thích cảnh xuân, cảnh Tết, tranh gà, tranh đỏ. Ngày nay, trong khi chúng ta không thiếu tranh đỏ và tranh gà, chúng ta có rất nhiều tranh mới, đẹp và thú vị. Khi chúng ta tiếp tục và phát triển nghệ thuật của tổ tiên mình hơn nữa, giờ đây chúng ta có những bức tranh mềm mại trên lụa, tranh sơn dầu tươi sáng và đồng tính, tranh khắc gỗ đơn giản và khỏe khoắn, và các bức tranh vẽ và ký họa mô tả những người mới, những điều mới và người Việt Nam anh hùng người đang đánh giặc cứu nước và xây dựng xã hội chủ nghĩa.

   Những bức tranh không chỉ được nhìn thấy trong các ấn phẩm, phòng triển lãm, viện bảo tàng, nhà cộng đồng, phòng thông tin hoặc câu lạc bộ, mà chúng còn là những bức tranh nông cạn, hời hợt, đơn độc lạm dụng phong cách cũ và có màu sắc táo bạo được nhìn thấy trong số những bức tượng bằng đất được bao phủ bởi một lớp sơn mỏng màu đỏ; khung ảnh và gương được sơn màu kỳ dị; phong bì để sử dụng với thư, thiệp chúc mừng và lời mời có thiết kế rất sặc sỡ, vô vị; và những bức chân dung với đôi môi và má đỏ tươi, những mái tóc kỳ dị, v.v… – nhìn chung chúng tạo nên một hương vị nghệ thuật thô thiển. Vẻ đẹp thực sự được nhìn thấy ở biểu hiện ngây thơ, giản dị, đơn giản, tươi tắn, mềm mại và nhẹ nhàng, thay vì một thứ gì đó kỳ quặc, phức tạp, sặc sỡ vô vị, sáng chói hoặc nổi bật.

   Nhưng, tiếc rằng vẫn tồn tại những bức tranh thiếu giá trị thẩm mỹ và rõ ràng là không đẹp.

   Đáng tiếc hơn là một số cơ quan Nhà nước ở các địa phương cũng treo những bức tranh như vậy ở hội trường, câu lạc bộ, thư viện, hay cửa hàng của Nhà nước, thậm chí cử người ra Hà Nội mua những bức tranh đó để làm giải thưởng ở địa phương. Họ đã gián tiếp tạo điều kiện để tranh được lưu truyền rộng rãi hơn.

   Để góp phần nâng cao khả năng cảm thụ cái đẹp của quần chúng nhân dân, chúng tôi rất mong các cơ quan có trách nhiệm, đặc biệt là các cơ quan văn hóa, nghệ thuật sớm có biện pháp phù hợp để quản lý, khuyến khích cải cách sản xuất và kinh doanh tranh, ảnh chân dung, phong bì, thiệp, giấy mời, tranh in đặc biệt và ảnh nghệ thuật, cũng như tăng cường tuyên truyền, giảng dạy trong nhân dân về ý thức trân trọng cái đẹp. Chúng tôi cũng mong rằng những người làm nghệ thuật và những người yêu nghệ thuật sẽ trở thành những hạt nhân động viên để phát huy trí tuệ và tình yêu cái đẹp.

GHI CHÚ:
◊  English origin version:  BEAUTY MISCONCEIVED in Paintings that fail to reflect the NEW LIFE.

CHÚ THÍCH:
¹:  Bài viết của THÁI HANH, Viện Nghiên cứu Nghệ thuât: “Ngắm Tranh Tết – Hiểu và Yêu Cái Đẹp“; Hà Nội, Nhân dân, Tiếng Việt, ngày 13 tháng 2 năm 1972, tr.33.
◊  Nguồn:  Nguyên bản tiếng Anh: “Viewing the Tet Paintings — Understanding and Love of Beauty”; Hanoi, Nhan Dan, Vietnamese, 13 February 1972, p 33. Bản dịch về Miền Bắc Việt Nam, Sức khỏe – Giáo dục – Phúc lợi, Số 1135, Dịch vụ Nghiên cứu Xuất bản Chung – Bộ Thương mại, Hoa Kỳ, 14/1/1972, tr.75-77.